Tuesday, February 28, 2012

Gantle an: Non bato kwazyè kanpe nan Ayiti! (Fiksyon)


Gantle la kontinye ...
Nou te kondwi nan Carrefour-yon kote-ak èkstrèmeman dans mil nan lavil tant doubli nan tou de bò wout yo. Mache ak fournisseurs bouskile kont kote sa yo nan machin Botwe ki gen travay nan koupe yon band etwat nan mas la nan limanite pòv yo. Anpil bri mil yo ak dè milye de vandè dezespere nan zouti, wout terib.
Apre final pouse nan dezòd la nan Kafou, nou kontinye sou nan direksyon pou Leogane - episant lan nan tranblemanntè a.
André te di: "trè byento nou vini nan plas la kote sant lan nan Seism a te".
Te trafik la devan yon ti jan ralanti, epi nou finalman janbe lòt bò yon boul vitès ase enpòtan nan wout la. "Sa a se kote tè a te leve ak deplase sou pa sou pye omwen 1 sou li a, 12 janvye 2010."Wout la pave isit la zagged jis yon ti jan kote yo te sou wout la te rebati sele diferans la ki te koze pa pouvwa a nan plak anba tè a ki deside deplase sou jou sa a décisif an Ayiti.
Nou kontinye charyo nou anvè Les Cayes. Zòn sa a nan zile a te tankou yon paradi twopikal. Rejyon Palm pye bwa, jaden kann, pye bwa mango ak dou navige nan blan nan oseyan an. Blan grenn sab, turkwaz dlo, likid lè a, sale bon sant .... tout bagay men touris, otèl, ak tout sa ki ale ak sa. Tout sa ki ale ak sa men povrete absoli a huddling atake lari yo.
Andre te pale Malerezman, "Non bato kwazyè kanpe nan Ayiti!"
Kouman tris! Zòn sa a se tankou bèl tankou nenpòt ki sou litoral la nan zòn nò Jamayiken. "Vini nan Jamayik, Lendi, men rete lwen de Ayiti, Lendi." Te dezòd politik la, kolera, ak jeneral povrete nan kote sa a konstwi yon imajinè Mi Bèlen otou zile sa a kòm si li te yon zile ki gen lepre.
Genyen ki te al Jamayik, touris rich yo ki vizite ekstèn kwen nan pi fò nan ke zile. Yo pa ka wè povrete a moute nan mòn yo, oswa geto yo ki chita anba vila blan yo sou mòn yo, oswa sans chalè a politik ak enstabilite nan Kingston ke fòs youn a manje poul tonbe tire twò vit.
Si lajan ta ka sanble yon bati yon konplèks resort isit la, resous sa a inexploités ta ka chanje ekonomi an nan pati sa a nan zile a nan fason remakab. Nan yon fason, mwen ta rayi detwi bote nan primitif sa a plas. Nan anviwonman sa a litoral idilikman, Ayisyen, moun reyèl, ap viv nan povrete baz ap eseye bay fanmi yo manje sou $ 2/day.
André te di: "bato ki Cruise pafwa kanpe nan zile yo deyò, men yo pa di moun yo ki sou bato a yo ke yo rete nan Ayiti. Yo anonse ke bato a ap rete sou zile a bèl nan Ispanyola. Moun yo jwenn nan yo eksplore mistè a nan Ispanyola pa t 'konnen yo se aktyèlman an Ayiti. "
Off nan distans la, mwen wè yon revètman gwo oseyan ki te sanble pa vle yo deplase. WFH se tankou yon batiman pwototip gwo, klere ak antouzyasm, briyan ak potansyèl. Te boutèy chanpay a ki pral voye veso a desann nan lanmè a Ayiti te achte. Te ekipaj la swobbed peron yo, ak batiman an mayifik modèn se pare yo vire prou fyè li an Ayiti. Tout se pare ak ap tann. Tout men yo sou pil. Ap bwa a chaje. Nou jis bezwen lajan achte gaz la.
Guantlet la ap kontinye ....

Saturday, February 25, 2012

Poze Ayiti gen lafwa, se tankou mande Jezi al lapriyè

Ap gantle la koupe pa evènman ki sot pase an Ayiti.
Lè an Ayiti kèk semèn de sa, mwen presanti de kalite enèji nan lè a.Yon lespri gwo répandu lari yo. Lavil yo ak tout ti bouk yo te vivan batan ak moun k ap eseye fè yon vivan. Nan lòt men an, yon fristrasyon évident te prezan nan lè a zile. Gen espwa grangou ke tranbleman tè a, trajik jan li te ye, te sèvi kòm katalis ki nesesè yo chaje batri la nan peyi a bati tèt li soti nan egzistans la patisipasyon de mond Twazyèmman, men moun yo fatige ak fache a wè ti rezilta sou tè a .
Lwen ki soti nan dezòd nan limanite boure nan veso an siman rele Pòtoprens plis nan pèp la respire lib kwake nan abjèk povrete. Nan ti bouk lwen lwen politik ki nan pouvwa ki gen potansyèl fè yon bagay enpòtan nan leve Ayiti soti nan povrete, gen yon gwo fatig trankil politès ke fontyè sou "abandoné". Ayiti pa gen okenn chwa men yo dwe bouke anpil. Yo bouke tande nan Etazini ak lòt peyi sou ki jan fleksib Ayisyen la yo ye. Yo bouke pou yo te fleksib. Ayisyen an kenbe ki montre jiska ONG reyinyon ki te fèt nan ti bouk kote yo, legliz yo, nan mèg-a estrikti kouvri ak prela. Yo kenbe ki montre moute paske petèt gwoup sa a, moun sa yo, sa a ONG aktyèlman ap fè yon bagay, yon bagay vizib, nenpòt bagay tanpri! Ayiti ap fatige nan pale la. Ki sa ki ap di an? Moun pale epi nou pa fè. Bondye se trankil ak akonpli anpil bèl bagay. Li ale yon bagay tankou sa.
Nan prezantasyon tout lòt peyi sou Ayiti yon koup la semèn de sa, reprezantan WFH te pale nan kè nou. Ki sa ki te andedan nan nou te pral soti nan Ayisyen an, ak sa ki te santi konsa anpil sou andedan an nan Ayisyen an te tounen vin jwenn nou. Li te tankou respire lanati.Limanite resuscitating tèt li. Nou te di sa Ayiti vle tande; Ayisyen an te montre nou sa nou vle wè a.
Konvèsasyon yo kache nan mitan jan yo WFH nan reyinyon sa yo se te "Nou pa ka rate Nou te rive jwenn lajan nan fè sa a rive Nou gen tout moso yo ki nan kote yo pote WFH an Ayiti -!. Tout moso yo eksepte lajan Nou pa kapab yo te aksepte yon lòt gwoup moun ki jis pale epi nou pa fè. Nou dwe fè! "
Je yo ayisyen, fas ak pwèstans nan bouk la ki t'ap di: kolektivman, "Nou se isit la! WFH se isit la! Nou pa konnen si nou ka fè konfyans WFH reyalize sa li di li pral akonpli. Si li kapab, li ta mirak ! Men, konbyen fwa yo te Nou te chita, tout vwazen yo ak manm fanmi yo, nan chalè an ayisyen ap tann pou èdtan pou yon ONG yo montre yo. Nou rive bonè pou nou kapab chita devan ak ONG a toujou rive èdtan anreta. Nou pa gen anyen lòt moun fè men li dwe fè isit la. Nou dwe isit la jis nan ka WFH aktyèlman ap travay. Nou vle non nou yo kapab sou lis la benefisyè paske nou yo responsab pou fanmi nou. Nou pa ka riske manke youn nan reyinyon sa yo paske WFH se inik ase yo reyisi Li se youn nan sèlman ki gen sa kalite sipò laj ak fon ayisyen Tout moun ap pale de li ki pa enpòtan vrèman si WFH se kapab delivre WFH moun yo se "blan" -..... blan Nou gen te tronpe anvan. Nou te trayi anvan. Poukisa nou dwe kwè WFH? Nou dwe kwè. Pa gen okenn chwa lòt men ki fè nou kwè. "
Pandan tout bagay sa a ki pral sou, sa yo ki nan tèt yo nan pil wòch la politik nan Port-au-Prince yo jouman an sou ki moun ki nan pouvwa, ki moun ki gen kontwòl nan minis yo. Yo diskite sou whys yo ak wherefores nan rekonstriksyon an trè dousman. Moun yo nan Ayiti pa konnen ki jan difisil gouvènman an ap travay, men pwoblèm yo yo, se pou imans ak konplèks pa ase se ke yo te akonpli.
Gen kèk elèv ki inivèsite atake Prezidan Martelly Vandredi dènye pa voye wòch sou l 'tankou li te mache tou pre Champs de Mas. Yo kazèn lame yo te okipe pa milis ame nan yon pwotestasyon nan yo pa resevwa pansyon akòz yo. Premye Minis la bay demisyon yè, men ki te nan lè a pou semèn. Malgre ke li te demisyon li antisipe pa kèk moun, fòse lòt moun, kite Conille a se yon bagay tankou yon fanmi mouri ke ou te konnen te pral mouri. Lè li aktyèlman rive, reyalite kouche nan epi gen chagren ak enkyete sou kijan nou ka ale sou.Men, ale sou nou dwe!
Kouman Ayiti, tankou yon moun, reponn tout sa yo? Li dwe kenbe nasyonal kalm. Li pa kapab peye yon tranbleman tè nan moun yo sou tèt kataklism nan lanati. Pou Ayisyen an, ki sanble m 'gen yon moun trè emosyonèl ak Ekspresif, li difisil ase yo rete nan kontwòl sou Tamper, t'ap rele byen fò nan youn lòt, epi jèstikule Men, lè zafè ki jou-a-jou nan gouvènman an gen mwens nan yon chans pou yo te okipe, dlo a kòmanse mitone nan po pèp la chofe sou chabon dife yo nan katye a.
Pwoblèm ki pral okipe sepandan. Pran po a koupe nan dife a. Se pou Prezidan an, kabinè li yo ak gouvènman an travay sou solisyon yo pa jwenn remèd yo pi byen posib pou peyi a.
Kòm yon "blan", kòm yon Ameriken ki sousye anpil sou Ayiti, men ki pa ayisyen, se mwen menm ezite mande Ayiti nan "gen pasyans!" Pa gen peyi sou planèt la ki te kòm pasyan kòm Ayiti. Pou w poze Ayiti gen lafwa, se tankou mande Jezi al lapriyè. Mwen pa janm wè tankou relijyeu otantik kòm temwen nan Ayiti. Pou w poze Ayiti a kontinye travay sanble arogan paske travay la etik gen modèl pou mond lan.
Gen kèk nan fas yo nan gouvènman an ka chanje, men peyi a dwe kontinye avanse pou pi devan, piti piti ak siman pou etabli lil la tankou yon pi bon kote yo viv. Mwen te sezi a ki kantite yo te akonpli aktyèlman. Tankou move kòm sèn yo desann nan palè prezidansyèl la te yo, yo pa t 'tankou move jan mwen espere yo fè. Tant lavil yo ki s'étalè te pi mal pase antisipe, men gen espwa pou Ayiti paske gen yon bwa pou Ayiti.
HELP US kote li bay KI SA OU KA POU WFH!

Thursday, February 23, 2012

Gantle la: Nou tout bezwen gwoup yo (fiksyon)

Kòm nou kondwi lwen desann wout la ant gri-vèt, touf dezè-tankou, mwen remake kabrit, ak zo kòt ki montre, griyotaj nan tou sa morso ta ka yo te ogmante sou lannwit, bouch pousyè tè. Fas yo nan mitan foul moun nan nou te kite dèyè gade konsa pèdi espwa. Timoun yo kanpe bra sou zepòl. Adilt, souri ak bèl souri laj, yo kontan yo dwe yo ansanm. Mwen menm mwen pa pou asire yo ke yo te reyini sèlman tande pale sou bwa pou Ayiti. Moun sa yo nou yonn renmen lòt ak tou senpleman bezwen ansanm ak kominote yo ki ofri yo konfò kolektif.
K ap viv nan mizè, Ayisyen jwenn yon enèji nan gwoup la - yon bagay ki pa jwenn nan izolasyon. Sa a vle pou ansanm, ki bezwen yo ak lòt moun ki tankou moun sa yo, reprezante moun ki soufri de yon katastwòf tankou tranbleman tè a 2010 ki afekte yon nasyon antye.Mwen wè kalite sa an Ayiti. Moun ki chache lòt moun, lòt moun ki konprann, epi lòt moun ki nan sitiyasyon an menm. Gen rekonfòte nan konnen ke "mwen menm mwen pa yon sèl la sèlman." Konnen ke gen lòt òganizasyon an Ayiti tankou zafè yo, ankourajman nan clustering akimile exponentielle. Andre mansyone ke WFH gen 400 òganizasyon sa yo ki te mete dèyè efò an. Mwen medite ke emosyon rasanble.
Soti nan tranbleman tè sa a, òganizasyon ayisyen pouse soti nan debri a tankou plant ap eseye jwenn rasin nan wòch yo 'kapab fè pitit nan toundra la. Moun yo, tankou bouk kabrit yo griyotaj, vini nan droves jwenn nenpòt fason posib kontinye sou. Gwoup sa yo fòme soti nan nesesite. Espwa yo jwenn nan kominote a. Katastwòf la te twò devastatè, twò moniman, fè sans nan pou kont li. Li enpòtan genyen yon mwayen fè fas ak énormité la ak Dimansyon de malè ki manyen ki natif natal yo ak nenpòt moun ki asosye avèk Ayiti. Yo te fè yon fason oblije jwenn yon solisyon reyèl, fè yon bagay enpòtan ak posib sou avanse, yo wè yon pi bon fason, yon rèv ki vin reyalite, posibilite pou viv yon lavi ak diyite.
Anvan pale nan yon rankont minis Montana sou WFH, mwen koute yon pastè mennen yon lapriyè ankouraje gwoup la kontanple laperèz yo epi li vle. Genyen ki te fenk retounen soti Ayiti, laperèz yo epi li vle nan sa yo k ap priye nan Montana (US) ki totalman diferan de pè yo epi li vle fè an Ayiti. Nan Etazini yo, gwoup yo ansanm tou. Nan Montana, tranbleman tè a se resesyon ekonomik la. Pè a se posibilite pou pa gen ase lajan yo peye mògej la, li te gen sezir sou kay nan fanmi an. Pè a abite nan Prospect nan pa te kapab kenbe kamyon an plato, ranplase chire kawoutchou machin, achte gaz dyezèl pou bwote nan pwochen lontan. Pè a ap gen bay moute sou yon karyè nan endistri a bwa. Pa gen moun ki kapab peye bati kay oswa restore kay kounye a. Se poutèt sa, pa gen okenn mache pou bwa. Pa mache pou mwen. Pè a se resesyon an ki sa ki lakòz pèsonèl depresyon paske nan posibilite pou pa gen yon travay, Prospect nan ki pa gen lajan nan sipòte fanmi an, abandoné Ki sa mwen renmen fè epi ki gen resort yon bagay mwen meprize nouri fanmi an. Moun ki sou konpansasyon pou chomaj yo ap vini nan fen sa a nan benefis san posibilite pou jwenn travay. 2012 ap pi bon pase 2011?
Gen yon enèji nan rasanbleman yo gwoup Montana. Mizè bezwen konpayi yo. Asosyasyon an gwo kamyon vle yo ansanm. LOGGERS yo vle yo ansanm, minis yo bezwen youn ak lòt. Bòs chapant yo souri sou wè youn ak lòt. Gwoup pran moun sa yo lwen gen fè fas a defi yo jou-a-jou pou jwenn ase lajan yo peye bòdwo yo. Yo anvi ale nan yon anviwònman kote lòt moun yo gen gen pwoblèm yo menm.Montanans, tankou Ayisyen a, bezwen pou fè yo sonje ke "mwen menm mwen pa yon sèl la sèlman." Espwa yo jwenn nan kominote sa yo paske li se nan kominote a, nan gwoup sa yo, se sa ki pwa an mal nan resesyon ekonomik la fè pa tout nan yo. Solisyon sanble inevitab lè fè fas a pwoblèm yo ansanm.
Ayisyen pè ke timoun yo ka gen dire yon twazyèm jou san manje. Yo "vle" genyen ki se manje.
Montanans gen krentif pou pèdi sa yo te travay sa difisil pou pandan lavi yo. Povete yo abite nan jwenn mwayen pou yo pa pèdi li tout.
Pathfinder an finalman jwenn fason li tounen sou wout prensipal la.Andre di: "trè byento, nou vini nan plas da da kote wout te leve yon deplase 'nan tranbleman tè da."
Gantle la kontinye ....

Wednesday, February 22, 2012

Gantle an: Mwen pa ta dwe eseye pale kreyòl! (fiksyon)


Gantle la kontinye ...
Finalis yo senk Yo te vin entwodwi ak enstriksyon yo bay yo pa Prezidan an nan evènman an.
Nou te dezyèm gwoup la kite Champs de Mars nan direksyon destinasyon premye nou an. Menm si tan te nan sans nan pou chak gwoup, pa gen okenn bagay tankou atan nan Port-au-Prince. Wout yo yo tèlman ki gen anpil moun, miray ranpa nan miray ak machin nan tout fòm ak tout gwosè. Anpil nan wout yo yo, se pou pòv ki okipan yo nan machin santi tankou yo ap monte yon ti towo bèf Brahma nan mouvman dousman. Anplis wout yo kwense, pa gen okenn stoplights.Pa gen anyen ki nan plas yo sispann koule nan trafik pèmèt machin yo ki te bezwen jwenn aksè nan wout prensipal yo soti nan lari bò rantre nan Poutèt an mouvman dousman ki sou wout prensipal yo (ki pou pati ki pi yo pave ak desan vwayaje sou). Machin sa yo k ap antre nan jis kwen nen an nan machin yo nan liy yo ralanti epi vin fè pati nan pwosesyon an ralanti. Ansanm kote sa yo nan wout yo gen mache nan lari ke yo sanble yo rale sou pou tout tan. Moun toupatou.Fatra. Chen. Bourik. Kabrit. Poul. Sa a se jis fason sa li se nan Port-au-Prince.
Apre apeprè 45 minit pou fè mil 5-10 pou chak otomobil èdtan pandan ki, te gen pa gen estrès reyèl sou kesyon pran nenpòt kote nan yon tan espesifik, nou te kòmanse monte vitès sou katye yo nan Port-au-Prince. Koulye a, nou yo te deplase relativman vit - 50-60 mil pou chak èdtan. Kòm nou pwoche bò kote tout ti bouk ak tout ti bouk lwen Kapitòl la, Andre pa t 'ralanti nan tout. Li te jis mete sou kòn li yo kite pyeton yo, timoun yo, bisiklèt, Skoutè ak lòt machin yo ansanm chemen an ke nou te nan yon prese. Yo pi bon jwenn soti nan wout la paske te gen okenn fason nou te ale nan ralanti yo. Sa a kakte kontinyèl te sanble grosye m 'men li te pati nan lavi an Ayiti.
Apeprè mwatye yon èdtan pi ta, Andre rale sou gran wout prensipal la sou yon bò wout asfalte. Nou pouse pou apeprè senk mil sou wout trè brital ak wè devan yon gwo gwoup moun ki parèt devan yo dwe ap tann pou nou. Balanse a nou pi devan, li kouri al bò kote Pathfinder an kòm nou kontinye leve pousyè. Nou rale moute nan yon gwo tant fè-chanjman.
Anvan nou te soti nan machin nan, nou te ka deja tande chante ak bat bravo soti nan tant lan. Andre ak mwen trete nan bwa a gwo foul moun t'ap manifeste pou Ayiti nan lang angle epi yo te montre nan yon koup nan chèz plisman an metal. Gwo rèl yo konmanse bese apre yon kèk minit ak nou Yo te vin entwodwi. Andre te pale ak foul moun yo premye epi li yo byen moute tèt sou pwojè nou yo. Lè sa a, mwen te prezante. Mwen te akeyi ak antouzyasm gwo. Mwen te pale sou bwa pou Ayiti ak singularité li yo. Mwen te di yo fè konnen ke pwojè nou an te diferan paske WFH pa te pral bati kay an Ayiti.Objektif nou se te anseye Ayisyen yo bati kay. Nou pral bay bwa, lòt materyèl konstriksyon ak fòmasyon. Li te pral fè kanpe devan pèp la ayisyen yo rebati peyi yo. Foul moun yo te renmen ak sa ki te fè I.
Lè m 'te anonse ke kay yo te fèt nan tèt ansanm avèk komite ayisyen nou e ke kay yo te gen nan kwizin deyò yo ak sistèm dlo retansyon, gwoup la te kraze nan aplodisman etourdisan.
Mwen te fè yon gwo erè ak anbarasan sa a nan estasyon an premye.Mwen deside tradui non an an bwa pwojè nou an, pou Ayiti, an Kreyol. Mwen kriye soti Bwa Pou Ayiti ak moun yo te resevwa louanj avè m 'nan inison. Bwa Pou Ayiti! Bwa Pou Ayiti! Anpil moun ki nan odyans la te ri pandan li tap eseye rete respè. Mwen pa t 'reyalize li nan moman an, men nan iyorans mwen an kreyòl ak kilti a, sa m' te te di "Mwen gen yon batiman pou Ayiti!" Andre te gen anpil kalite apre mwen te pale. Li te di ke petèt mwen pa t 'konprann poukisa moun yo te ri, men sa m' te di te gen yon siyifikasyon seksyèl.
Malgre sa fo PA yo, foul moun lan te antouzyastik ak lidè nan kominote a prezante nou avèk yon kokiy konk ki te senbòl la nan zòn nan. Mwen te remèsye lidè a ak kominote a ak foul moun yo bat bravo nou tout wout la nan machin nou an. Nou ale nan machin nan ak Andre te di: "Petèt li se pi bon si mwen pale nan lang angle olye ke eseye nenpòt Kreyol." Lè sa a, l 'te kase nan yon ri ki gen enfeksyon falseto.

Friday, February 10, 2012

Gantle la: 1804 Ayiti ak "Kont nan de vil" - (fiksyon)

Animateurs a soulve foul moun yo yon Ovasyon gwo akeyi yon diyitèr gouvènman ki strode pou pi devan pou mikwofòn la. Mwen apiye pre Rony tande pale tradiksyon li an kreyòl oratè la.
"Benediksyon Bondye a sou tout moun ki an Ayiti. Pa ka soti nan la byen lwen kote nou kanpe (oratè la pwente) se estati an ki fè nou sonje nan istwa nou an. 'Kanpe gratis Man' toujou rele nan zòrèy nou, men jodi a li se apèn vizib, difikilte yo respire, ki te antoure ak prèske fini pa dè milye de tant ki kouvri tout espas nan kare a gwo depase sa a kloti vèt ..... "
Lide m 'pèdi ale nan siyifikasyon an fyè ke estati a "Lib pozisyon Man" dwe kenbe nan kè a nan Ayiti. Mwen imajine esklav yo Plantation ranvèse pwopriyetè yo, bat lame a ak franse, kont tout chans, etabli tèt yo kòm yon Eta New moun nan pèp libere. Kòm yon rezilta nan ranvèse lòd la fin vye granmoun, yon nouvo kote, pou tout tan chanje nan konsèp tèt-li, etabli konfyans nan gouvènman endepandan. Te mechanste a nan yon peyi sou yon kontinan ki lwen de esklav yo jete nan zile a nan yon revolisyon remakab ki siviv akablan fòs nan chalè an inplakabl nan yon nouvo kote yo te rele Ayiti - peyi a nan mòn yo. Egalite, fratènite, libète ak dwa yo nan nonm Rang nan mòn yo.
Mwen te wè a Toussaint Louverture File grave nan mi bilding lan. Napoleon te voye yon Leclerc Jeneral lòd pi bon twoup franse yo retabli lòd pa quelling rebelyon esklav la. Rezilta a: tout te pèdi Napoleon tankou pifò nan 44,000 sòlda franse yo te voye nan akonpli objektif travay la. Sou, 1 janvye 1804, (Haitian Ane jou nan rès la nan mond lan), te ayisyen endepandans deklare.
Mwen reve nan "Kont nan de vil" Charles Dickens '. [Nan lèt la, mwen lib ekstrè ak reprandr yon ti deskripsyon Dickens soti nan Chapit XXI ak aplike yo nan sa ki ka te rive nan mwa yo ki mennen jiska Jou Endepandans pou Ayiti.]
"Steel lam, Bayoneta ak manchèt klere nan solèy la. Yon gwonde fòmidab leve soti nan gòj la esklav yo ak yon forè nan bra toutouni nwa plede goumen nan syèl la tankou branch fletri nan pye bwa, tout dwèt konvulsiv seran nan zam .... fuzil yo te distribiye - se konsa yo te katouch, poud, ak boul, travès yo an fè ak bwa, kouto, aks yo, manchèt, pik, tout kalite zam ki distrè entèlijans te kapab dekouvri oswa elabore Esklav ki moun ki ka kenbe nan pa gen anyen lòt, mete tèt yo ak senyen men. fòse wòch soti anba tè a .... tout bèt vivan gen lavi ki te fèt kòm ki pa gen kont, epi li te Dimans ak yon preparasyon pou pasyone pou yo touye pou li. Lidè yo nan lòd yo soulèvman bay, lage soti manchèt, rach yo ak kouto, mete sa a moun tounen, trennen nonm sa a pi devan, dezame youn nan bra lòt, travay ak chache nan epès nan dezòd la .... vivan Lanmè Nwa yo leve, vag sou pwofondè vag, sou pwofondè, epi desann kote atak la te kòmanse. Ambushing soti nan Fouye anpil gwo twou byen fon, bon soti nan pye bwa yo, yo goumen sou tèt an franse pou èdtan .... deplasman lejèman nan lanmè a fewòs, te fè pa tonbe te blese wagonloads yo fimen. pay a mouye yo ak branch, kri ak vole, firye lan kònen klewon an lanmè ki vivan an ..... Se konsa, resistless te fòs a lanmè a ki bay esklav yo sou menm, pou jouk yo desine souf oswa tèt vire te kòm inposibilité yo tankou si yo te gen difikilte nan navige Karayib la. Toupatou te kouri, ègzultasyon, asourdisant ak fou konfizyon, etone bri. soti nan tout incoherences sa yo, "libète!" te tande ki pi moute bò lanmè a ki kouri an, kòm si te gen yon moun nan pèp letènite, menm jan tou nan tan ak espas .... yo ak sou sa
Apre sa, mwen tou dousman t'ap bese nan yon chan batay twoub sou jaden zile ak Bri a nan Saint Antoine, Lafrans, li tounen nan gwonde nan pèp ayisyen ki plen kare an. Pye m 'mouri sou platfòm la siman gri la devan palè prezidansyèl la.
Gantle la kontinye .....

Sunday, February 5, 2012

Gantle an: "Goudou Goudou"! vin "Ayiti! Ayiti!"

Kòm rèv etranj evolye, ritm lan etourdisan nan foul moun yo t'ap rele byen fò "Ayiti" morphed nan "Goudou Goudou"! - Non ayisyen an pou tranbleman tè a!Fas yo nan milye yo ki te kanpe nan mitan kare a te yon gwo la devan palè prezidansyèl la chanje soti nan gran rejwisans pè. Foul moun lan vole kanpe, epi desann sou fèrm Terra kòm si li teste li.
De zan pi bonè, pati sa a nan Kapitòl lavil la te tou pre sant lan nan yon jenosid jelatineuz - yon tranbleman tè ki te dire sèlman 35 segonn, men lontan ase yo vire Pòtoprens nan pò a nan lanmò.
Konbyen tan t 'tranbleman tè a prepare tèt li fragman blan plak yo pousyè nan Port-au-Prince? Dwe masak sa a kolosal te nan planifikasyon an pou tout tan. Lè sa a, jis lè fòs yo ki te mi pete, tout lanfè kase soti sou li a, 12 janvye 2010.Tankou yon evènman dezas pran yon trankil, pandan tan évoliyé anba sifas la tankou yon konplo ap konkokte pou dè dekad nan kwen an trankil nan yon bar sal. Youn pa ka konnen ak sètitid lè yon tranbleman tè pral rive. Li se pa previzib oswa li ta yo te prevwa. Li pa tankou lèzòm kreye atak la 9/11 nan fò won Komès Mondyal la, firebombing an 1945 nan Dresden oswa bonm nikleyè a nan Iwochima oswa Nagasaki prèske nan fen Dezyèm Gè Mondyal la.
Ki moun ki se lè sa a yo dwe blame pou yon tranbleman tè ak dega ki fèt li koze?Sou moun sa yo ki pèdi fanmi yo, te soufri blese grav ak anpitasyon tire revanj salè? Sa antite kapab yon nasyon pwen li t'ap plede dwèt fache, montre separasyon nan dlo douloureuse li yo ak dirije fwon pwofondman ride li lè pèp li a, ki deja nan mitan pi pòv nan mond lan, yo fòse yo pliye, ranmase ak manje ti kal pen sal Off la nan lari, dlo fè-men nan fatra pou nenpòt bagay ki gen valè, mete men-m 'Downs jete nan bon-ap magazen moun anpil nasyon rich ap viv, nan tant ki pretann pwoteksyon, kenbe timoun yo anwo jenou-segondè dlo ki raj nan "prellas" yo pandan sezon lapli a ak soufri malheurs yo nan kolera lanmò yo.
Reponn Ki sa yo disponib nan nenpòt ki moun ki ta ka konnen oswa ta dwe konnen sou sa k te pase dè milya de dola yo pwomèt pou rekonstriksyon Ayiti a?Ki ajans pèmèt 10,000 ONG nan opere nan Ayiti ki pi san rekonesans legal la nan gouvènman ayisyen an? Ki sa ki te deja chaotic sanble li dwe fè pi plis konsa paske pa gen enstitisyon, etranje oswa domestik, konnen sa k ap pase an Ayiti konsènan ap Recovery, ki moun ki fè sa, poukisa kote. Rekonstriksyon kowòdone nan Ayiti se prèske enposib paske a disfonksyon tout moun sa yo an chaj.
Goudou! Goudou! pote sa ki mal nan li! Anlè soti nan povrete dezespwa degoutan, popilasyon sa a rete nan menm kay minit panse minit sèlman pou konnen kijan pou viv. Ki egziste a se sa ki okipe konsyans kilti an. Yo, ki te pèdi youn oswa toude paran yo, paran yo ki te soufri lanmò a pitit yo; yo, ki moun ki ki te oblije kite kay nan lavi a yo Anvan vin konn sa, ap viv nan eta sa a dekonsèrte soti nan maten rive aswè, ki soti nan limyè nwa. Nan mitan lannwit, yo warily dòmi sou kwen nan reveye paske kesyon sekirite ante koridò yo eten nan lavil yo anba tant.
Pa gen ayisyen te rete intact nan Goudou! Goudou!
Chante a ipnoz nan "Goudou Goudou"! Nan rèv mwen an evolye tounen nan apèl la patriyotik: "! Ayiti Ayiti" "Moun yo Goudou" yo se moun yo nan Ayiti. Sa yo yo se moun yo foul moun sa a nan kare grannèg devan Palè a efrite Prezidansyèl - estrikti an endèstruktibl - toupre Katedral la - font fizik la konfyans nan Bondye ki te totalman detwi.
Insuportabl "Goudou! Goudou la!" rumbles nan memwa yo peyi sa a. Tranbleman tè a te fèt nan moman sa a an patikilye nan istwa ayisyen. Nan pratikman detwi tout bagay sou sa peyi a te konte, gouvènman an (kòm enstabilite jan li te ye) ak legliz la, poto yo nan peyi a te mennen l 'bay tè a. Yon nouvo gouvènman an nan plas - yon gouvènman ki gen konfyans nan pèp la. Chandèl nan nan legliz la te relit. Ak .... Ayiti deplase pi devan nan pi bon fwa.
Rèv la gantle kontinye .....

Friday, February 3, 2012

Moun platfòm nan ak moun yo foul

Rèv la gantle ap kontinye ...
Sistèm nan oratè nan kare a nan palè prezidansyèl la Rang soti ak yon refren nan Kreole ayisyen ki te fini ak "Ayiti". Moun yo bobbed leve, li desann reponn byen fò ak kadans fè tande vwa fanm nan ki renmen dirije.
Yon men tane rale m 'nan foul la tronatèd sou platfòm la Ònenn kouvri, epi mwen te montre nan yon chèz metal plisman nan ranje devan an. Rete kanpe, mwen panned gwo foul moun yo Botwe, bra li yo leve, figi li kontan, dan li yo blan, je li pèdi espwa.
Moun platfòm epolèt fè wout yo atravè medya yo nan plas yo, Premye Minis la, Minis la a Travayè ak manm nan senk òganizasyon sa yo ki te chwazi yo patisipe nan gantle an, pami lidè anpil ayisyen, Voudou prèt yo, minis yo, prèt Katolik, majistra .Nan platfòm la, nou tout gade desann sou moun yo foul moun.
Eksepte pou senk blan, moun yo platfòm yo te tout Ayisyen. Plizyè yo te abiye nan senp kostim de bèl, chemiz blan, lyen klere, linèt nwa, chapo pay, kèk san chapo. Gen kèk klere pozisyon fanm te mete tradisyonèl vlope nan kolore otou tèt yo. Yon kèk nan mesye yo, ki gen ladan Premye Minis la, arbore moustache. Gen kèk te mete abiman mwens fòmèl. Po nwa yo klere byen bèl bèl nan lè a maten cho nan Port-au-Prince.
Moun yo foul moun te machann nan lari, redwi, fanm movèz vi, manman, papa, jèn ki san kay, treneur-an soti nan tout lavil yo anba tant-ki tou pre.Moun yo foul moun te mete rad lari, Jeans, T-shirts, anpil nan yo te mete chapo, kèk twal ki te fèt sou tèt yo pwoteje tèt yo soti nan solèy la planèt la.Anpil nan linèt nwa. Pifò nan moun yo danse ak chante nan mitan foul moun yo te fanm; sèlman mwatye nan mesye nou yo ansanm. Jan pi gran an (pa sa mwen vle di nan 40 an yo ak 50 an) te fin depanse lavi yo ap tann ... ap tann .... ap tann, men ankò yo te la ankò, rete ap tann .... ap tann.
Gwoup timoun ki jenn nan lekòl segondè ki gen laj sanble nan bor yo nan foul moun yo ak desann nan kote sa yo tou pre devan an mas nan gwo kòm si gen yo remake, yo dwe gen nan ka yon bagay enteresan pase, fè kòmantè nan mitan youn ak lòt sou tou sa te rive nan evènman an, men se pa yo te konplètman okouran de siyifikasyon an de eksitasyon. Sa a se pa kontrèman ak jèn moun nan Etazini yo ki pa fè pati de ekip foutbòl la, eskwadwon a majorèt oswa gwoup la. Timoun sa yo kanpe sou Vandredi nwit nan jwèt foutbòl lekòl segondè yo nan kwen an nan projèkteur yo pa wè, men yo dwe wè. Yo pa pran swen si ekip la genyen oswa pèdi. Yo betiz cheerleaders yo ak gwoup la pou patisipe nan yon bagay ki, apre tout, se relativman sans pou sosyete a. Li se plas la yo dwe paske sa se kote tout moun se. Ak ... Se konsa li te sanble yo dwe pou jèn yo nan Port-au-Prince ki maten an.
Spektak a te kaptivan. Foul moun yo te quieted pa siyal bra yo kouraj ak men gaye nan Animateurs la.Mosyon an sispann; louanj la sispann; bra yo ki te desann nan kote sa yo. Brwir a vivan an, nan moman sa a, se te tankou elikopte mouch buz nan yon distans sou yon bagay toupre lanmò. Men, te gen yon anprèsman veye ak enèji nan mitan pèp la foul moun janti ki gen RESILIENCY te pou tout tan refize tounen dechè.
Sa a rasanbleman anonse gantle a, yo te vini. Yo t'ap tounen soti nan lavil la sewerless, janbe lòt pon ki kouvran kannal nan fatra ak dlo egou anvan tout koreksyon, epi kite tant san pouvwa yo dechire pou kèk èdtan tande nan espwa. Yo rete tann soumission, aprivwaze pa krentif, bloke nan quaqmire nan kolera, kole nan grangou. Kòm yon moun, an silans pandan mwa ivè yo anvan vwa a nan Thor anonse yon lòt fwa ankò ke sezon lapli a se isit la, yo konnye a yo priye chak swa ak nan rasanbleman tankou sa a pou abri ki solid nan laterè nan siklòn ki gen kapasite nan ekspoze chak yo feblès.
Animateurs a gade sou bò goch la, nan sant lan ak sou bò dwat la tankou si kwè ke moun yo foul moun te vin tande l 'pale. Menm jan Animateurs an te kòmanse pale, fidbak jemi youn tan plindr. Lè li ta vle chanje koulè, li rekòmanse sèlman yo dwe koupe pa yon plindr frekans segondè. Animateurs a gade enpwisan nan "nonm sa a son" moun ki te chita jis yo sou bò gòch mwen an. Li byen vit ajiste manch sou mixer la jiskaske yon dènye rote ba vomi nan oratè yo. Li nodded Animateurs la kontinye.
Moun yo platfòm te gen senpati pou tout pèp la foul moun pou kanpe anpil pi wo a te sèlman mwa de sa kanpe nan mitan fanmi yo, zanmi yo ak lènmi anba a. Te gen gad ame positionné parfe kontwole distans sikolojik la ant moun ki nan pouvwa ki te chita sou platfòm la ak moun ki anba a ki pa te gen okenn chwa kite.
Pandan ke Animateurs a al sou nan kreyòl tankou yon Batis pèp enteresan minis li a, mesaj la Explicit elikopte yo nan espas yo ki genyen ant moun yo platfòm ak tout pèp la foul moun te, "Nou pa gen okenn fason reyèl nan pran swen nan pwoblèm peyi nou an. Gen se toujou yon bagaypou tout tan nan chemen an. Kouman ka sa ki bezwen ap lage aktyèlman rive nou konsa? biwokrasi la se konsa ankonbran. sitiyasyon an ye impossibly attachée tèt li! Nou se pwoblèm pwòp nou yo. Kote milya yo te pwomèt la pwomès yo atravè mond la? Mi la ou a se rezilta 10,000 ONG a (oswa kòm yo rele yo an Ayiti ONGs)? Pa gen moun ki konnen sa ki gwoup yo isit la! Pa gen moun ki konnen kòman yo fè yon bagay konsa rive imans ki ka nanm nan nasyon nou an dwe retabli! "
Je yo kote moun yo foul moun plede: "Nou pral gade desann si ou jete goud vo anyen an nou Nou pral gade desann si ou trayi nou ankò Nou pral gade desann si pwomès yo vid Nou pral gade desann si gantle a se sèlman... yon laparans kouvri peche a nan de syèk! " Nou pral gade si n ap viv nan diyite se yon posibilite, pa gen pwoblèm konbyen tan li pran yo rive - petèt nan tan pou pitit mwen yo. Nou pral gade si kondisyon nou se aktyèlman ak reyèlman amelyore, menm si yon ti jan nan yon tan. "Sa a te sour efreye a fiks ki rive soti nan sikonferans nan anpil nan moun yo foul moun kanpe dèyè ranje ki sot pase yo nan platfòm la chita moun.
Ak rèv la sou gantle la ap kontinye ....