Friday, August 9, 2013

Imajine: Tout Ayisyen ki nan Kay Bon!


Ka Alexis de Toqueville deskripsyon klas ki pi ba yo ki te viv nan aristokrasi an franse nan syèk la byen bonè 19yèm yo pral aplike an Ayiti 21yèm syèk.

     "... Yo dwe travay chak jou yo nan lòd pa mouri, paske yo gen fèk nenpòt ki byen lòt la pase (
     travay nan) bra yo. Yo gen lontan yo te pòv opresyon, epi se yo ki pi fasil yo
     peze jan yo vin pi pòv. Li se yon ti sèk visye yo kapab nan okenn chape fason. "
                                                                                          - (, 557 p. Demokrasi nan Amerik la,
                                                                                             Inivèsite a nan Chicago pou laprès, 2000)

Ki jan nenpòt efò imanitè antre nan sèn sa a ayisyen ak amelyore sikonstans yo? Kouman se li posib yo vire alantou dosye-a patisipasyon de nan yon peyi nan kriz tankou Ayiti?

Li mande devlope yon modèl nouvo soti nan anndan Ayiti ki enplike nan chanje tann nan ki soti nan "lojman desan se yon privilèj" nan "lojman desan se yon dwa imen". Li mande yon apwòch ki soti nan deyò peyi a ki chanje tann nan ki soti nan "nou yo se yo menm ki konnen sa ki pi bon pou Ayiti" a "Ayisyen konnen ki sa ki pi bon pou Ayiti".

WFH gen yon misyon ekstraòdinè ki pa pral fasil pote soti nan. Adopte sa Rashiv Shah (USAID administratè) te di sou C span-(6 out 2013) sou edikasyon mond nan yon diskou prezante nan Somè a edikasyon mondyal ak aplike li nan lojman: "Pa gen anyen plis pouvwa anpil pase aspirasyon a nan paran yo bay estabilite pou fanmi yo. " Gen se diman anyen plis kritik nan estabilite pase lojman desan. Se swaf dlo a pou estabilite ki pasyèlman janm mouri lè Ayisyen pran an komen nan yon pwojè ki mete tout Ayisyen nan kay bon.

Pou itilize analoji Dr Shah an nan twa koulè yo stoplight wouj, jòn ak vèt, gen anpil bagay nan "wouj" an Ayiti. Pratikman tout bagay gen di, "Sispann!". Travay nou an Lè sa a, se chanje wouj nan jòn ak vèt. Jòn vle di kontinye ak prekosyon. Vle di Green ale a, epi ALE ka rive an Ayiti.

Yo dwe onèt, WFH pafwa santi ke li ap travay plis toujou ak dilijans yo kreye chanjman an Ayiti pase patnè ayisyen li yo. Men, WFH rèd kwè ke si li kontinye apwòch enklizif pa ap travay dirèkteman avèk patnè ayisyen li yo, si li toujou ale pi devan ak respè pou yo ak kilti yo, si tout pati yo dakò ak viv jiska ap atann mityèl, WFH pral rive fruits ak elaji exponentielle. Nou gen yon responsabilte pataje ant fè yon bagay enpòtan ak moun ki posede pa gen anyen ak "... ki travay chak jou yo nan lòd pa mouri".

Li se posib pou yo pou chape anba sa a ti sèk visye soti nan ki pa gen okenn chape. Yo kapab reyalize emansipasyon ak amnisti soti nan povrete pa fè desizyon an yo fè "bati" responsablite YO. Pa gen okenn fason lòt pi devan. Nenpòt fòs imanitè ap vini an Ayiti mande chanje li san yo pa kè a nan pèp ayisyen an sipòte efò sa a fini a febli.

Poukisa "anba moute" pa te apwòch la komen an Ayiti? Gen krentif pou! Ki pa Peye-ONG gen krentif pou echèk paske siksè nan yon peyi enstab se fasil. Pou-pwofi gen krentif pou envesti paske yo ka pèdi lajan olye pou yo fè lajan. Ajans gouvènman etranje gen krentif pou sa yo rele H-Faktè a ak tounen lakay ou Acct ki soti Ayiti ak lidè òganizasyon, Anvan konsakre nan Ayiti, woule je yo nan nouvo pwojè ayisyen. Ayisyen gen krentif pou peyi yo trè ak òganizasyon ofri yo bay ede paske nan eksperyans sot pase yo.

Malgre tout bagay sa yo pè, yo dwe risk pou yo pou pran pou rebati Ayiti soti nan moute anba a. Tout pati yo dwe gen kapasite a ak kouraj yo azade konfwonte chak tray paske nan simonte dal baryè, grenn yo pou pwogrè ak siksè yo te plante.

Mwen fini ak kesyon meditasyon Depak Chopra a:

Ki moun ki nou ye?
Ki sa nou vle a?
Kisa se bi nou nan lavi a?
Ki jan nou ka sèvi?

pa gade pou repons lan. Repons la pral prezante soti nan anndan gwo twou san fon epi ou pral fè eksperyans syncronicity.

No comments:

Post a Comment